„Pinokio” to pierwsza lektura moich czwartoklasistów. Książka Carla Collodiego okazała się wdzięcznym materiałem do pracy. Na początku mała uwaga – nie nakazuje dzieciom konkretnego tłumaczenia, dlatego ważne jest, by nauczyciel znał wszystkie możliwe wersje bohaterów i nazw. Dzieci czują się na początku zaniepokojone, że jedni czytali o Ogniożercu i Błękitnej Wróżce, a inni o Połykaczu Ognia i Wróżce o niebieskich/błękitnych włosach. W pewnym momencie nikt już jednak nie zwraca na to uwagi. Po omówieniu świata przedstawionego, przeanalizowaniu planu wydarzeń i wypisaniu bohaterów oraz najważniejszych przygód Pinokia, razem z Dżeppetto zaczynamy tworzyć pajacyka. Nauczyciel czyta rozdział, w którym staruszek rzeźbi Pinokia, a w tym czasie uczniowie rysują poszczególne elementy kukiełki. Każda z nich jest inna, ale oczywiście ma długi nos, ubranko w kwiatki i nie ma uszu! W dalszej części lekcji dopisujemy cytaty dotyczące reakcji Pinokia po poszczególnych etapach rzeźbienia. Już wtedy uczniowie dochodzą do wniosku, że był to prawdziwy łobuziak. Cytaty opisujące kolejne czynności majstra Dżeppetto Tworzę razem z mistrzem postać Pinokia – RYSUNEK Cytaty opisujące i oceniające zachowanie pajaca Np. Wyrzeźbił włosy, czoło i oczy. …wystrugał nos pajaca …wyrzeźbił usta …kolej na szyję, barki, tułów i ręce …wyrzeźbił dłonie Miał jeszcze wystrugać nogi i stopy [Dżeppetto] zrobił więc pajacykowi ubranko z papieru w kwiatki, buty z kory drzewa i czapeczkę ze skórki od chleba. oczy zaczęły się poruszać i przyglądać uważnie... Nos zaczął gwałtownie rosnąć… …wydłużał się pewny siebie nos. [usta] już dokuczały i kpiły… …śmiech ucichł, ale pokazał się imponująco długi jęzor. Dżeppetto poczuł, że ktoś ściąga mu z głowy perukę. …zuchwały i niegodziwy postępek… …Pinokio wymierzył mu [Dżeppetto] mocnego kopniaka. Ledwie nogi utraciły nieco ze swej drewnianej sztywności, a już słychać było ich tupot po ulicy. … pajac skakał jak zając… Pinokio pobiegł do miski z wodą i przejrzał się w niej niczym w lustrze. Zadowolony z siebie oświadczył, pusząc się jak paw: – No teraz wyglądam jak prawdziwy pan. Uczniowie cieszą się, że mogą pokolorować wizerunek Pinokia, znany im z wersji Disneya. Na następną lekcję uczniowie mają przynieść drewniany przedmiot. (Inspiracja - GWO). Służy on nam do opisania właściwości drewna. Dotykamy, wąchamy, pocieramy. Uzupełniamy tabelę: Przedmiot opisu kawałek drewna, pospolite polano Zmysł właściwości dotyku twarde, ma drzazgi, można je obrabiać, wykorzystywać, lekkie, ciepłe węchu pachnie lasem, żywicą, powietrzem wzroku mała różnorodność kolorystyczna, choć może przyjmować różne kształty, rozbudzać wyobraźnię, samo w sobie rzadko staje się przedmiotem zainteresowania słuchu daje głuchy odgłos Następnie zastanawiamy się, jaki związek z charakterem i zachowaniem się Pinokia mają właściwości drewna. Zapisujemy wnioski: WŁAŚCIWOŚĆ DREWNA CECHY PINOKIA twarde Zatwardziały w swoim postępowaniu, uparty, popełnia błędy kruche, łamliwe Łatwo nim manipulować, nietrwały w swoim postępowaniu, szybko zapomina o obietnicach lekkie Lekkomyślny, najpierw coś robi potem myśli Łatwo palne Szybko zapala się do nowych pomysłów, jego obietnice nic nie znaczą Ma drzazgi Potrafi zranić nawet najbliższych Daje się łatwo kształtować, obrabiać Wpada w złe towarzysto, jest naiwny, łatwowierny Wydaje pusty, głuchy dźwięk Głuchy na ostrzeżenia i dobre rady ciepłe W głębi ma jednak dobre serce Wspólnie zastanawiamy się nad tym, czy Pinokio zasłużył, by zostać chłopcem, a kolejną lekcję poświęcamy na analizę złych zachowań Pinokia i udzielaniu mu dobrych rad. W domu uczniowie wypisują wady i zalety bohatera. Kolejne zagadnienie dotyczy wizyty Pinokia w Teatrze Marionetek. Na tablicy umieszczam symboliczny rysunek teatru, na którym uczniowie umieszczają słowa z wiązane z teatrem np. afisz, kurtyna, przedstawienie, widzowie, scena, kwestia, rzędy, dyrygent, kukiełki, marionetki, dyrektor. Wybrani uczniowie opowiadają „teatralną” przygodę Pinokia, wykorzystując podane słownictwo. Na tej lekcji wprowadzam również elementy rozwoju akcji w opowiadaniu. Uczniowie dowiaduję się o ekspozycji (wędrówka Pinokia do szkoły, usłyszenie dźwięków muzyki), zawiązaniu akcji (sprzedaż elementarza i kupienie biletów), rozwinięciu akcji (rozpoznanie Pinokia przez marionetki, harmider na scenie, zdenerwowanie dyrektora), punkcie kulminacyjnym (decyzja o spaleniu Pinokia), perypetii (bohaterska postawa Pinokia wobec Arlekina) i rozwiązaniu akcji ( podarowanie pięciu złotych monet). Uczniowie indywidualnie lub w parach tworzą własne historyjki, wskazując w nich poszczególne elementy dotyczące akcji w opowiadaniu. Kolejna lekcja to praca w grupach. Zadanie - stworzenie afisza teatralnego zapraszającego na przedstawienie „Pinokio”. Na tablicy zapisujemy wspólnie, co powinno znaleźć się na „teatralnym plakacie” oraz jakie zasady towarzyszą wspólnej pracy w zespole. Powstały bardzo ciekawe afisze, które – co ważne – zawierały wszystkie niezbędne elementy. Podsumowaniem lektury były refleksje nad tym, czego współczesny czytelnik może nauczyć się z książki, a uczniowie redagowali swoją ostateczną opinię o lekturze. Zadania wokół Pinokia: - wypracowanie : Wymyśl i opisz inną przygodę, którą mógłby przeżyć Pinokio. - dla chętnych zadanie twórcze - dla małych majsterkowiczów, lubiących zadania kreatywne. Do wyboru: 1. zrobiona z dowolnych materiałów kukiełka Pinokia, 2. makieta Teatru Marionetek. Niektóre z uczniowskich prac: Kasia